مشروط کردن واردات موز، انبه، نارگیل و آناناس به صادرات برخی محصولات کشاورزی به‌خصوص سیب، با مخالفت برخی فعالان صنفی مواجه شده، آن‌ها به داغ شدن بازار خرید حواله‌های واردات موز و افزایش قیمت خرده‌فروشی موز اعتراض دارند.
مصطفی دارایی‌نژاد، رئیس اتحادیه بارفروشان از ایجاد رانت و شکل‌گیری انحصار در چارچوب سیاست واردات موز به ازای صادرات سیب خبر داده و اعلام کرده است: افزایش اخیر قیمت هر کیلوگرم موز از ۲۵هزار به بیش از ۳۰ هزار تومان به‌دلیل انحصار واردات موز در ازای صادرات سیب بوده است.
او تأکید کرده است: با نامه اخیر وزارت صنعت به وزارت جهادکشاورزی برای تداوم واردات موز به شرط صادرات سیب، دلالان برای واگذاری هر کیلوگرم حواله واردات موز، به واردکنندگان، ۵ هزار تومان و برای هر کانتینر ۱۰۰ میلیون تومان هزینه دریافت می‌کنند.
بازار داخلی چقدر به موز نیاز دارد؟
حسن عباسی معروفان، مدیرکل دفتر خدمات بازرگانی، معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهادکشاورزی در این‌باره گفت:پارسال ۸۵۰ هزار تن موز به ازای صادرات ۱.۵ برابری سیب وارد شد که جوابگوی تامین نیاز بازار نیز بود. البته اگر واردات موز رها شود تا ۴ میلیون تن موز نیز وارد می‌شود. اگرچه اکنون موز در برخی مناطق کشور مانند سیستان و بلوچستان کشت می‌شود، اما با توجه به اینکه موز تولید داخل تکافوی نیاز بازار را نمی‌کند، این محصول، یکی از ۴ قلم میوه‌ای است که واردات آن به‌صورت مشروط مجاز دانسته شده است.
*رئیس اتحادیه بارفروشان نامه اخیر وزارت صمت به وزارت جهادکشاورزی در مورد منوط کردن واردات موز به صادرات سیب را عامل افزایش قیمت این محصول دانسته، نظر شما چیست؟
محدودیت‌های ارزی موجب شد در سال ۹۹ واردات موز به صادرات سیب مشروط شود، اکنون نیز همان مصوبه قبلی برای واردات موز به ازای صادرات سیب اجرا می‌شود. پارسال ۸۵۰ هزار تن موز وارد و یک میلیون و ۲۵۰ هزار تن سیب صادر شد.
در نتیجه واردات موز ممنوع نیست، اما واردات موز از سال ۹۹ به صادرات سیب درختی مشروط شده و صادرکنندگان سیب می‌توانند به ازای دلار حاصل از صادرات هر یک کیلو و نیم سیب، یک کیلوگرم موز وارد کنند. با این مصوبه واردکنندگان می‌توانند با ارز حاصل از صادرات و فروش سیب نسبت به واردات موز اقدام کنند.
با این مصوبه علاوه بر فراهم شدن بستر صادرات سیب درختی مازاد بر نیاز مصرف بازار داخلی، به نوعی بازگشت ارز حاصل از این صادرات با ثبت سفارش واردات موز نیز تضمین شده است. وزارت صمت هم در نامه خود به وزارت جهادکشاورزی فقط خواستار تداوم این روند شده است. جز این هیچ محدویتی برای واردات موز به ازای صادرات سیب پیش‌بینی نشده است. وزارت جهادکشاورزی نیز زیر بار چنین فشار‌هایی نخواهد رفت.
*علت نگارش این نامه چه بوده؟
برخی دوستان وارد‌کننده بیش از نیاز بازار، موز وارد و آن را در گمرک انبار کرده‌اند حالا با تکیه بر خطر فاسد شدن موزها، برای ترخیص آن نامه‌نگاری می‌کنند و فشار می‌آورند. از نظر ما وقتی واردکننده‌ای نسبت به ثبت سفارش واردات موز، با رعایت محدودیت صادرات سیب، عمل نکرده، دلیلی ندارد مجوز ترخیص آن صادر شود. طبیعی است که چنین واردکنندگانی در نهایت متضرر می‌شوند.
*اما فروشندگان از داغ شدن بازار خرید و فروش حواله‌های واردات خبر می‌دهند، این موضوع تا چه حد صحت دارد؟
در برخی موارد واردکنندگان با استفاده از عناوینی مانند دلال، واسطه، رانت و فساد، به سیاستگذاران فشار وارد می‌کنند تا شرایط واردات برخی کالا‌ها تسهیل شود، اما در زمینه واردات موز آنچه برای وزارت جهادکشاورزی اهمیت دارد، صادرات سیب است. قیمت صادرات سیب و تعرفه گمرکی واردات موز نیز مشخص است. تعرفه صادرات موز در قبال صادرات سیب نیز ۵ درصد است.
*فعالان صنفی منوط شدن واردات موز به صادرات سیب را عامل افزایش قیمت هر کیلوگرم از این محصول به بیش از ۳۰ هزار تومان می‌دانند، تأثیر این مصوبه بر قیمت موز چقدر است؟
وزارت جهادکشاورزی برای صادرات یا واردات محصولات مختلف اولویت‌بندی مشخصی دارد، مثلا بررسی می‌شود موز باید با چه قیمتی وارد و عرضه شود. اکنون قیمت هر کیلوگرم موز وارداتی کمتر از ۲۰ هزار تومان است، با درنظر گرفتن سایر هزینه‌ها باید قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم موز ۲۱ هزار تومان و نرخ خرده‌فروشی این محصول ۲۳ تا ۲۴ هزار تومان باشد.