چرا صادرات غیرنفتی کاهش پیدا کرده است؟
متن سخنرانی ریاست اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران در سمینار نقش و اهمیت نمایشگاه های بین المللی در توسعه و صادرات کالا که در سالن مروارید خلیج فارس در تاریخ 93/3/26 برگزار گردید به شرح ذیل می باشد:
بعد از جنگ جهانی دوم تجارت بین المللی دچار رکود شدید شد و برای خروج از آن در آمریکا در کنفرانسی به نام Breton woods
سه سازمان ایجاد کردند
1- صندوق بین المللی پول
2- بانک جهانی
3- سازمان بین المللی تجارت
که سازمان بین المللی تجارت بدلیل مخالفت آمریکا ایجاد نشد. اما در سال 1974 در کنفرانسی در هاوانا موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت امضاء شد بطوریکه میانگین تعرفه بعد از جنگ به 45 درصد می رسید، الان در سطح بین المللی کمتر از 5 درصد است. اما در ایران هم صندوق ضمانت صادرات، هم بانک توسعه صادرات و هم سازمان توسعه تجارت ایجاد کردند اما با این وجود آخرین آمار صادرات 2 ماهه سال 93 نسبت به 92 از نظر ارزش دلاری با 5/8 درصد کاهش مواجه بوده است. حال سوال از متولیان این امر این است که با وجود همه امکانات نظیر بانک، سازمان و غیره علت کاهش صادرات غیرنفتی در چیست؟ امیدواریم که متولیان این امر پاسخگوی این سوالات باشند.
حذف تعرفه ها نقش بسیار زیادی در توسعه نمایشگاه ها داشته و دارد. ما هم در راه توسعه تجارت سازمانی به نام سازمان توسعه تجارت داریم که متولی توسعه می باشد. با توجه به اینکه ما بیش از سی سال در تحریم بودیم و در چند سال گذشته تحریم ها تشدید شده و با فشارهای چند جانبه خوشبختانه نتوانستند ما را از تجارت جهانی دور کنند سنگینی این بار به دوش صادرکنندگان بوده و با دور زدن تحریم ها و عبور مویرگی توانسته ایم کماکان در اقتصاد جهانی حضور داشته باشیم.
امروز همه صادرکنندگان چشم به دولت تدبیر و امید دارند و امیدوارند سازمان توسعه تجارت در دولت نقش واقعی خود را ایفا نماید. حال چرا در طول یک سال گذشته هنوز تصمیمات یک شبه و در اتاق های دربسته برای صادرات غیرنفتی گرفته می شود باید متولی جوابگو باشد.
امیدوارم سازمان متولی بتواند پاسخگوی سوالات ذیل باشد:
1- دیونی که به صادرکنندگان داشته باید پاسخ داده شود چرا جوایزی که حق مسلم صادرکنندگان است و از گذشته طلبکار هستند ادا نشده است.
2- تعرفه برای 24 قلم کالای صادراتی بین 10 تا 90 درصد بدون ارزیابی تخصصی و بدون مشورت با تشکل ها یک شبه بر روی میز معاون اول محترم رئیس جمهور قرار می گیرد و علت خام فروشی است ما هم موافق خام فروشی نیستیم ولی آیا نفت خام فروشی نیست؟
3- مشکل گرانی حمل و نقل: دیروز در تعاونی روستایی بودم، کرایه یک کامیون 10 تنی از جیرفت به تهران در یک سال گذشته 500 هزار تومان و امسال 2 میلیون و 200 هزار تومان است به همین نسبت کرایه حمل برای محصولات صادراتی بالا رفته است و این امر موجب کند شدن صادرات می گردد
4- جناب متولی بیش از دو سال است که خطوط دریایی از بندر بوشهر به کشورهای حوزه خلیج فارس (کویت، بحرین، قطر و عربستان) تعطیل شده است آیا فکری برای بازگشایی آن شده است.
5- سال هاست که ما کمبود کانتینر یخچالی تقریباً نو داشته و درخواست تشکل مربوطه برای ورود آن بارها و بارها مطرح شده آیا توانستید مجوزی بگیرید که امروز نگرانی تولیدکننده و صادرکننده استان های جنوبی برای کمبود و نگرانی آن رفع شود.
6- بهره های بانکی دو رقمی هیچوقت نمی تواند در توسعه صادرات نقشی ایفا نماید. این مشکلات ترمزهای نگران کننده در راه توسعه تجارت می باشد.
نقش نمایشگاه در توسعه تجارت
نمایشگاه تنها جایگاهی است که می تواند بازارهای واقعی ما را پیدا کند. نمایشگاه علاوه بر نمایش توانمندی ها می تواند در بازاریابی و ایجاد پایگاه قوی در مراودات تجاری نقش آفرینی نماید. نمایشگاه یکی از حلقه های اصلی زنجیر توسعه تجارت می باشد. اگر به حلقه های دیگر بها ندهیم واقعاً نمی توان از این توانمندی که در ایران در حوزه نمایشگاه ایجاد شده استفاده کرد.
امروز اتفاق خوبی که در دولت تدبیر و امید افتاده شرکت سهامی نمایشگاه ها و سازمان توسعه تجارت واگذاری نمایشگاه ها را به تشکل ها شروع کرده و می توان از نمایشگاه فناوری اطلاعات و کامپیوتر نام برد و همچنین از اتحادیه مبلمان که قرار است مجوز برگزاری نمایشگاه را از آن شرکت بگیرد. این اتفاق میمونی است و من همین جا از همه عزیزان تشکر و قدردانی می کنم. امیدوارم این رویه ادامه پیدا کند زیرا تشکل ها می توانند اعضای خود را برای حضور، تشویق و ترغیب نمایند و از طرفی از طرف های تجاری خود جهت شرکت در نمایشگاه دعوت نمایند و از دستاوردهای تشکلی بهره مندگردند و این امر موجب افزایش کیفی نمایشگاهی گردد.
پیشنهادات اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران و کنفدراسیون صادرات ایران در راستای توسعه تجارت به شرح ذیل تقدیم می گردد:
تشکیل شورای سیاستگذاری با حضور اتاق های بازرگانی کنفدراسیون و تشکل ها و متولیان دولتی در هر رشته می تواند به توسعه صنعت نمایشگاهی کمک نماید.
شرکت های برگزار کننده نمایشگاه با تجارب خود در کنار توانمندی های تشکل ها و اتاق می تواند رویدادهای ملی و بین المللی مناسبی را رقم بزند.
تشکل ها با توجه به وظایف ذاتی خود برای حل مشکلات گروهی تفاهم نامه هایی را با نهادها و سازمان های داخلی و خارجی دارند.
از فناوری اطلاعات در ثبت نام بازدیدکنندگان نمایشگاه استفاده شود تا سطح بازدیدکنندگان از بازدیدکنندگان عمومی به بازدیدکنندگان تخصصی تغییر یابد.
حمایت از تشکل ها جهت انجام مذاکره برای حضور نمایشگاه های معتبر بین المللی در ایران با تسهیلات ویژه برای رونق بخشیدن به صنایع مختلف
در هر نمایشگاه بخش صادرکنندگان و کالاهای صادراتی با تسهیلات ویژه برپا گردد.
از سازمان توسعه تجارت درخواست می گردد که همزمان با برگزاری نمایشگاه از حضور هیات های تجاری حمایت ملی و معنوی شود.
برگزاری نمایشگاه های بزرگ ایران در خارج از کشور و برگزاری نمایشگاه خارجی در ایران که باید با حمایت سازمان توسعه تجارت انجام شود. به طور مثال نمایشگاه کامپیوتر (سبیت) آلمان که در کشورهای استرالیا، هند و ترکیه برگزار می گردد. و یا نمایشگاه بایوفاخ آلمان که هر ساله در کشوری دیگر برگزار می گردد.
سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاهی می توانند شرایط ویژه برای حضور شرکت های کوچک و متوسط و نوآور در نمایشگاه ها ایجاد نمایند که سازمان توسعه و تجارت می تواند کمک کننده و شرکت سهامی نمایشگاهی می تواند تسهیلات ویژه ارائه دهد.
همکاری اتاق، سازمان توسعه تجارت، کنفدراسیون و تشکل ها می تواند باعث رونق اقتصادی و افزایش کیفیت در برگزاری نمایشگاه ها شود.
برگزاری جلسات اتاق فکر و هم اندیشی می تواند باعث نزدیک شدن نظرات گردد.
حضور نماینده اتاق و کنفدراسیون صادرات در کمیته ارزی- ریالی نمایشگاه می تواند یکی از راهکارهای توسعه و تجارت باشد.